Wednesday, May 4, 2011


Osama Bin Laden Phu la ding


Pakistan gam a Migilo pawl, Taliban te'n Al-Qaida makaipipa Osama Bin Laden, US Special Force te'n a thahna hang un Lungkim lo uh a, Pakistan Galkapte Gam makaite leh US kumpi tungah Phulak sawm uh hi,

Hih Taliban te thutangko pa, Ahsanullah Ahsan-in Media te Phone tawh a hopih na ah," Al-Qaida te Makai pa si tak tak ta hi, a phu la ding hi ung" ci hi.

Hih Taliban te in a sim (do) ding list a bawlna uah Pakistan pen a khatna hi in, tuaciang in US hi ding hi ci, Pakistan President Asif Ali Zardari leh gam makaipite zong thah sawm uh hi.

Ahsanullah Ahsan in a genna ah," US-in Bin Laden pen kum 10 sung zong uh hi, kum 2007 in Pakistan Prime Minister lui Benazir Bhutto ka that uh hi, Kha thum sung ka geel uh a hi, Prime Minister lui Benazir Bhutto  that ding in Bomb tawh a si khawm ding mi ka sawl uh a, ka that lel uh hi", ci hi. US gam Makai te'n," Pakistan Taliban,  Hakimullah Mehsud makaihte leh Al-Qaida te in kizopna hoihtak nei uh hi", cih gen uh hi.

Kum 2001, September 11-a New York-a World Trade Centre suksiat pan ki panin Osama Bin Laden thah ding a zon hi a, tua a zonna a sum bei zah US $ 1280 billion (1280X1000000000) pha hi, a luman ding in US $ 5 Million hi. Bin Laden kibukna ding a upmawh Afghanistan, Iraq, Africa leh Philippines gam teng khong ah zong uh hi.

Osama Bin Laden thah na dingin, US galkap 6000 bang in sih lawh uh a, 55,000 val liam uh hi.

Tedim Laisiangtho Mobile Phone ah

SOFTWARE :: Tedim Lai Siangtho Mobile Phone ading kingah ta hi. Mobile Phone avek pi phial ah ki guang thei hi. Mobile Information Device Profile (MIDP) kizopna sung versions 1.0 leh 2.0, Java application ading a ki bawl teng khempeuh ah ki guang thei hi. A kisam zah munpen  1,9MB hi.
A zenzen in Mobile phone a suak masa te na zang a, a ki guan zawh kei zen zen a, na guang/zang nop zen zen a leh hong ki zom ung. Nang ading leh nangtawh aki bang te ading in, a tuam in MIDP 1.0 kbytes atawm in om thei ding hi.
Khen Solomon

Osama Bin Laden kithahna hangin Security khauh

ZomiDaily :: Al-Qaida makaipipa Osama Bin Laden kithahna hangin anungzuite'n aphu alakkikding lauthawngna tawh New York City ah Security khauhsak mahmah cihi. zdSeptember 11, 2001 lai-in vanleng tawh ataihsiat uh ahi World Trade Center omna mun Ground Zero ahzong Security nasiatakin koihphadiak uhhi. New York Official te genna ahbel tuciangciang khuasungah bangmah nawnkaina omnailo ci uhhi. Police Commissioner Ray Kelly in mipi theihdingin bangmah akilatkhiat luatlohhang Bin Laden akithah akipan Security pen nakpi-in aki khankhin hi ci'n genkhia hi.
Spokesman khat ii genna ah Thursday niciangin President Barack Obama in World Trade Center omna munah ava vildingin US President lui George W. Bush asapleh zuiloding ci-in nial hihtuak hi. George Bush genna ah nongsappen lungdam mahmah ing, ahihhang kei ii Presidency sepnahun hinawnlo ahih manin, omhithiat nuamphot ing cihi. Thursday niciangin President Obama in September 11 lai asi amangte sanggam meltheih innkuanpih tengtawh Ground Zero muntengah kimuhkhopna neiding cihi. September 11, 2001 lai-in Al-Qaida te bawlsiatna hangtawh New York City, Washington D.C, Pennsylvania teng ah mi 3000 val si hi.
Tuabanah Ray Kelly in "iconic sites" ci'n agen ahi Ground Zero munteng ahzong Security azah tampi-in kikoih khinhi. Tuabanah Times Square, Empire State Building, Statue of Liberty, etc... cihte ahzong Security lam nasiatak in kigingsa in omdimdiam uhhi. Tuabanah khuasung vakna ahi Bus, Meileng cihte tungahzong ginneihloh in Passengers te sitzel uhhi. New York ah tuilampan onglut ahi Ferries, Harbor Taxis teleh leite ahzong sunlezan in kicingden hi cih VOA pan kiza hi.
Security pen New York City bek hilo, US gambup banah UK, France gamte akipan Western Country teng khempeuh ah pilvang takin omding cihbekbek munkhempeuh ah kizasak kawikawi hi. Ei mite zong US gam leh Western gam tuamtuam ah kitam mahmahta ahih manin, ihciah ihkuanna ah pilvang takin ih omtheihding thupi mahmah dinghi. Osama Bin Laden kithahna mun zong Video akila pen etheih dingin hih [Video Link] tengah kongkoih uhhi.

Gamdang tung Zomite - 1

Gamdang tung Zomite' tawh kisai ngaihsutna tam lo kong hawm nuam hi. Tutungin thu nam gukngulkhanpau khawng kikum leng ci-in ka ngaihsun hi. Gamdang tung i cih ciangin a tung zo nailote'n hampha hong sa hong gal et ciangun, “Kei zong ni khat ni ciangin amau tunna tung nuam si'ng,” a cihte uh ahi hi. Gamdang i tun hun leh nuntakna, sep leh bawl i sep hun kibang lo hi. Tua hangin lungkia mahmah, hih bang ding sa leng kithawi het lo mah ding hi veng, a ci zong tampi mah om (kha thei) veve hi. Ahih hangin Mikangte paunak ah, “Khutdawh in deihtel thei lo” cih bangin deihtel theihna dinmunah om lo i hih manin i tunna gam nuam in nuam ta kei leh nuntakzia i kisin kisam hi. Hih thugukte, kei muhna a hoih pen hi cihna hi loin, kikup ding leh ngaihsutna lamlahna dingin kong luikhia a, i nuntakna hong nuamtuamsak ding lametna leh deihna ahi hi.
1. I phelkhai mah kipua koikoi: Zomite'n i neu a kipat i kisil ciangin tuikeu kizangin belpi maw phelkhai maw tawh tui kidimin i kisil hi. Kisilbuk khawng tuhun ciangin i neih ciat hangin nidangin tuikhuk gei, lui gei khawngah kisil khawm ciat i hi hi. Ka neu lai a kipanin tuitawi ding keima tavuan khat in hong kikoih ahih manin phelkhai tawh tuipuak pen kei sep ding khat in ka ngaihsun hi. America gam hong tung Zomite kiang ka hawhna khuapi tuamtuamah kisilna “bathtub” ah tui lum leh vot tung lam panin kikapsakna (shower) om ahih hangin Zomi a tamzawte'n phelkhai mah tawh tui kibuak tangtang nuamzaw uh hi. Banghang hiam cih leh i zat ngeisa bangin gamtat nuam kisa hi. Bathtub tuilum tawh dimsak a, tua sunga lum hilhial a kisil bang cidamna phatuam mahmah ding hi ven, ahih hang kizang nai mel lo hi.
America a ten zawh a sawt zo Dr. Chin Do Kham te, Dr. Chin Khua Khai te, Sia Thang Khen Pau, Ngocinthawng Suantak leh Rev. Zam King Mang te kisilna ah phelkhai zang nawn lo uh hi. I theihloh kalin America ah i ten hangin Mikangte kisil bangin kisil ding nuam a sa nai lo ihi uh hi. Kisil thu bek hi loin America gam ah tualtei nai lo, gam mi suahna zong sawt nai lo cih kimu hi. Gamdangte gamtatzia zuih ding baih lo hi. Eima gamtat ngeina paih ding baih zenzen lo hi. Ahoih lamte zuih ding i hanciam ding kisam ding a, tua ciangin ei neihsa hoihte zong i kepcing ding kisam hi.
2. I min leh puam thu: Pasian thugen a kong vakkhiat tu'ng (i.e. 1979) pawl in ka min ka gelh ciangin J.M. Paupu ci-in ka gelh hi. Ahi zongin ka certificate ah ka min J.M. Ngul Khan Pau ci-in kiciamteh hi. Ka min neu tawh hong kitheizaw in ka minpi tawh hong thei mi tawmzaw hi. Ka minpi tawh bang hangin mite'n hong thei lo hiam cih leh, ka neu lai panin ka pa in hong tai ciangin ka minpi tawh hong sam hi. Tua bangin min tawn a hong kisap ciangin neu lai phawk khak in om pahpah in nuam kasa kei hi. Ahi zongin ka laizawhna ciamtehna ah ka minpi mah tawh kigelh ahih manin ut in ut kei leng tua tawh College leh Lai Siangtho sang ka kah ciangin hong kithei hi. Tuhun ciangin ka minpi mah zak nuam kasazaw hi.
Passport kong neih ciangin J.M. ci-in kigelh thei lo ahih manin Jamang ci-in ka gelh hi. Ka min hong sau deuhdeuh a, Jamang Ngul Khan Pau ci-in gamdang paina khempeuh in hong ciamteh uh hi. Tua bek hi loin, ka min Mikangte gelh danin gelh ding hi leng, Ngul Khan Pau Jamang ci a gelh ding hi. Tua sangin a kilawmzaw ding zong Ngul Khan Pau Suantak ci leng kilawmzaw dingin ka tuat hi. Mikangte'n ka first name (min masa) hong et uh ciangin Jamang kici a, ka last name (min nunung) Pau hong suak hi. Tua hangin Lausanne Congresson World Evangelization, Cape Town ah ka min Jamang Pau ci-in na gelh uh hi. Mikang gam a tung khinte adingin hih thu i ngaihsut ding kisam mahmah kasa hi. I min tawp ah behmin i gelh loh manin ko innkuan bang “Pau” cih pen behmin in ngaihsun uh hi.
Doctor of Missiology ka zawh lai-in ka zi Lucy Dimnu zong certificate khat pia uh a, “Lucy Pau” ci-in gelh uh hi. Hih pen hun tomcik sung a dingin ngaihsun leng phamawh kei kici thei hi. Ahi zongin America gam ah teng ding hi leng ka min Ngul Khan Pau Jamang ci-in ka ciamtehsak ding hi. Tua hi leh Dimnu leh ka tate'n min a kigelh ciangin innkuan min Jamang ci-in kigelh ciat ding hi. Dimnu Pau, Daniel Pau, Toshi Pau cih bangin kigelh lo ding hi. Zomi behmin ah Pau cih bang om ngeilo hi.
Min i gelh ciangin i khuapihte'n hong theih mahmah hangin min neu tawh i gelh hoih kasa kei hi. A diakin hungeelna thupite, laibu sungah min i gelh ciang, lasate leh music tumte cih bang a kigelhna ah min neu tawh i gelh kheel thei leng hoih ding hi. Tua bang ciamtehhuai hun thupite ah i minpi mah zang tangtang leng hoihzaw lo ding hiam? I sih zawh ciang hansuang tungah minpi tawh gelh ding bekin min i phuah hilo hi.
3. Hunzeekna: Gamdang i tun khit hangin Kawlgama i hunzeekzia bangin kigamta kha thei hi. America ah sum leh pai a hauh hangun hun hau het lo uh hi. I tunna gam tawh kituakin hunzeekzia i kikheel sawm kei leh i lawhsam kawikawi ding uh hi. Mikang biakinn ah i kikhop ciangin nai khat sung khawng lapawl, thugenna leh nekkhawm bawlna zo thei uh hi. Zomite kikhopna ah ut tantan, ngap tantan cih tawh kikhopna i neih sawm pen ei a khanghamte adingin phamawh khalo thei hi. I khangnote tua bang vai ah sawt hong kikhawm lo kha ding uh hi. Tua ciangin America tung khin zo, ahih hangin kikhopna Tahan khua khawng, Tungzang khua khawng bangin hun i zeek leh kilamdang lo, ngaihsutna kikheel lo cihna hi.
Gam khangto i cihte hunzeekzia lim ngaihsut mahmah gamte hi. Hun delh uh a, phak sawm uh hi. Hun manpha takin a zang theite a nuntakna uh manpha mahmah cihna hi. Nuntakna mannei na neih nop leh na hun zatzia enpha in. I leitung nuntakna tua hunte tawh kibawl na himawk hi. “Hun motzat ken; bang hang hiam cih leh na nuntakna tuate tawh kibawl ahi hi,” cih Mikangte paunak phawkhuai hi.  En hun hau lua i hih manin hun manphatna i lim ngaihsut kei uh hi. Ahi zongin na vaipuakna hong lian semsem leh hun manphat lam na phawk ding hi. Hun i cih ciangin mikim in a kikim ciat i neih uh ahi hi. Mi pawl khat in amau hun zeekzia hih bangin hih uh hi. Nai 8 sung nasepna hun, nai 8 sung ihmut tawlngak hun, zing, suun leh nitak annekna in nai 5, tua teng zawh ciangin hun val nai 3 na nei lai hi. Tua nai 3 manphatakin na zat theih leh mi lawhcing na hi ding hi.
I hunzeekna hong buaisak thei pawlkhatte:
  1. Kong hawh thei ding hiam cih om se loin mi inn ah hawh thithe-te;
  2. Tuni leh tukal sung kasep ding cih gelh khiat nei lote;
  3. Tuni bangmah sep ding neilo ka hih manin ci a mi inn a tutute;
  4. Sep ding omte sem sukpah loin zing ciang thai ciang ci a a koih totote;
  5. Sep masak ding leh sep nunung ding khentelna a nei lote;
  6. Tup leh ngim nei loin a nungtate;
  7. TV leh etnop tawh hun a beisakte.
Topa in gamthak i tenna ah cidam ludamna thupha leh nuntak hunzeek siamna thupha hong pia hen.
…(a ban omlai)
Rev. Dr. J.M. Ngul Khan Pau

Hakha ah meikang in mi 4 si


Chin State Hakha khuapi ah May kha ni 2 zingsang lam nai 4 pawl in inn khat kang a, mi 4 si cih thu kiza hi.

"Hakha khua Pyidawta veng YMC gei a sing inn khat kang tum in, inn neite a hi Nu Dawt Khun (Kum 36), Apu uh Pu Tei Kam (75), ta nu Lairammawi (2) leh David Ceulianthanng (1) a ihmut laitak uh a hih man in khua phawk lo uh a, a nuta 3 uh leh apu uh mei in kang tum hi, a pa uh pen India gamah Laisiangtho sangkah a a om laitak hi", ci-in Hakha khua a NLD makai Van Lian in Khonumthung News tung ah gen sawn hi.

Mei kat na thu ki thei zo lo in, a inn gei a ten a inn sungpan in a gin geih mahmah khat kiza, a hihhangin kua ma'n va ki hun man lo hi, ci-in gen hi.

"Mei phelh motor te a hunlap in tung man lo in, mei a kuan phat teh tung pan in tui tawh a phelh uh hangin a sung a om Nuta 3-te hun khia zo lo uh hi", ci-in Pa Van Lian in gen hi.

A si innkuante pen May ni 2 nitak lam kigui ding ci uh a, a meltheih (tanau)te nih pen hih thu hangin khua phawk lo in zatotung uh hi, cih thu zong  Khonumthung News in gen hi.

Kum thak zawh Hakha Khua sung ah mei kang 6 vei bang om khin ta hi.