Wednesday, May 25, 2011

Tuni Nasepna pen na Tangthu ding hi

Leitung ah minthanna kideih ciatin lampi tuamtuam tawh kizong ciat hi. Tua bang minthannate i et ciangin a hoih le ahoih lo namnih om tawn tung hi. Na hoih semte asih khit nangawn in manpha mahmah a, na hoihlo semte khasiat huai takin nuntakna nangawn mahial om hi. Leitung tangthu sungah kiciamteh miminthang tampite' sung pan anuntakna uh mulkim huai tak mahial ahi pawl khat Adolf Hitler, Khmer Rouge makai Pol Pot, Saddam Hussien, Osama Bin Laden cihte ahi hi. Hih mite in leitung ah mihing tampi a thatmai mi minthangte hi uh a, a sih ciangin zong kua mahin lainatpih lo banah mulkim huai takin Uipi si bangin kibawl uh hi.
Hih mite nuntakna i et kikkik ciangin a nungta Pasian thei kha lo mite ahi uh hi. Hun khat sung a gualzawh hangun, hunkhat ciangin guallel le mulkim huai takin leitung nusia uh hi.  Galati LST 6:6-7, sungah " I vawh bangin ki-at ding " cih pen Pasian thukhun lianpi khat ahi hi. Kumpi tokhom tungah nuamsa tak a tut hun om bangun, kumpi inn sung pan kikaikhia in maizum huai le mulkim huai takin athuak kik vive te ahi hi. Topa Jesu akimat ding laitak in Peter in a namsau tawh galkap khat abil satkhiat sak Jesu in amuh ciangin , " Namsau a paii ah siat in, Namsau tawite namsau mah tawh si ding hi" ci hi. Tua banah Jesu in, "Nang tung hong bawl ding na deih bangin midangte tungah bawl in! "( Matt.7:12) a cih pen thuman thudik ahi hi.
Abeisa September 11, 2001 ni-in Osama Bin Laden makaihna tawh khualzin mi tuanna Vanlang 2 tawh World Trade Center (USA) kipukham in vut le vaii suak hi. Vanleng tung a tuangte le WTC sungah a zi-le-tate, sungkuante adia nek le dawn zong nasem mipi 3,000 valin mulkim huai takin sihna tuak uh hi. Hih bang a mi tampi sihna hangin leitungbup Islamic te lungdam mahmah uh hi. Tua ni akipan US President lui George W.Bush Jr in hiamgam langpanna ‘War Against Terror’ hong pankhia in, a galkap thahat pente le galvan hoih penpen teng pholhkhia in, Afghanistan gamah Osama Bin Laden kibu ding cih upmawhna tawh Afghanistan’ Tora Bora mualkuam teng US galvanlengte tawh buluh uh hi. Afghanistan gam sung kum tampi a zon khit ciangin mukhia zo mahmah lo uh a, a mau upmawh lohna mun Pakistan gam Islamabad khuapi pan Km.60 gamlatna, Pakistan Military Academy omna Abbotabad khuapi a Osama Bin Laden bukna inn sung ah May 1,2011 ni-in US Commando te’n buluh in kaplum ziau uh a, a luanghawm na ngawn mulkim huai takin Tuipi sungah khia uh hi. Bin Laden kithatna hangin US gambup ah lungdam in awng ziahziah uh hi.
Pasian in tanglai pek akipan gitlohna deih het lo ahih manin , a hunhun in gitlohna bawlte hemkhia zel hi. A pha ahi a, a sia i sepkhiat khempeuh Pasian maiah kiselsim thei loin hunkhat ciangin kipholhkhia veve hi. Leitungah mihau, mipil, mi thahat le mi gualzote atawntung kimang suak cih bang om ngei lo hi. Thuhilhsia LST sungah, " Na khempeuh in hun nei " a cih pen a man mahmah ahi hi. Osama Bin Laden pen mihau le nungzui tampi a neih hangin, aminthanna le athahatna te US Commando tawmno khatin minutes 40 sungin nuai mang ziau uh hi. Tua hi in leitungah thuman lo tawh mihing tampi a thahsawm Mr. Adolf Hitler, Pol Pot, Saddam Hussien, Osama Bin Laden cihte pen etlawm het loin nuntakna hial uh a, kua mahmah in khitui luan kha lo uh hi. A hi zongin Pasian leh mihing lungkimna bang a nasem siam le minthangte a sih ciangun leitungbupin khitui kiluanpih thei lai hi. Tua bek tham loin, a sihni nangawn uh ni thupi khatin kiciaptehsak lai hi. Tua banga mai zum huai tak a site pen ata atute khangah zong leitungah maizum in om den ding hi lai zen hi. 
Leitung ah dam sungin na hoih asemte asih khit ciangin a min uh a hoih lamin kiphawkphawk lai hi. Tuni a nasem hoih hangin, na beh na phung, khua le tui,  minam le Pasian ading a thupi ding kisam lua hi. Nang nasep hoih le hoih lo hangin na ta na tute akipan na minam in hong angtangpih ding nasep sep huai hi. Hih leitungah i om nawn loh ciangin khangsawnte ading maizumna sangin, maipha ngana le lungkimna dingin tuni nasep na bawlnate a hoih vive bawl sawm ni. I gamtatna bangbang tawh kituak in vantung bek hi loin, hih leitung i nuntak sung mahmah ah kingah/ ki at pahpah hun ahi hi. Midangte phattuamna a piangsak nuntakna pen a man nei nuntakna ahi hi. Tuni i sepna i bawlna le i gamtat kampaunate khempeuh zingciang le mai lam ading i Tangthu a gelhgelh i hi hi.
By: Tongsan Pu

Lam haksa Nuntak nuam

hau+za+cin.jpg (427×456)
Rough Roads, Good Life by Phileda Ogren Nelson
Zokam tawh aletkhia- Rev. Dr. Tun Cin Kap Songput, Ph.D.
A masa in Zokam tawh sim theih dinga hong tei sak Siapa Rev. Dr. Tun Cin Kap lungdampihna ka khak hi. Hih bangin Zokam tawh sim theih dingin hong om ciang Zolai bek a sim thei Zomi tampite adingin Zogam leh Zomi lakah Pasian itna hang bekbek tawh nasem masate nasepzia, a thuakgimna te uh mit tawh muh bangin hong theisak ahih manin Sia Kaptawng laibu tei a manphatna hong lian semsem hi. Topa in a tamzaw sem matutzawhna i Siapa tungah hong piaksakta hen.
1. Hih Laibu: Kum 1939 pan 1951 dong Zomi te lakah Pasian nasem Franklin Nelson leh a zi Phileda te nupa nasepna khempeuh a kigelhna laibu hi. A pasal nungsangah 2000 kumin Phileda (a tomin Phil) in a tanu Karen tawh Lampite Haksa, ahih hang Nuntakna Nuam mahmah cih phawkna in a gelh uh hi. Zokam tawh a tei Sia Kaptawng in 2003 kum June 12-14 sung ‘Nelson tonu’ ci a i theih Phil kiang ahawh ciangin a laibu Zokam tawh tei dingin na ngen a, Phil in phaltakin na pia hi. Hun hawmthawhna tampi kawmkal ah hahkat taka a sep ciangin kum 2010 ciangin Zomi te simtheih dingin hong suakkhia hi. America ten gen leh ‘Good Job’ ci pelmawh ding uh hi.
2. Bangci Sim Ding: Lai Tei Khiatna Thu zawh ciang Nelson Tonu Kiang Hawhna Thu sim dingin tua ciang na khitui tawm hong naam pilhpelh dingin ahih hang tua pen ‘a naseh’ hipan in ‘a lawngpi’ sung na lutna ding a kipatna hipan hi. A ban teng nusia phot dingin a laibu sung taktak ah lutsuak ding. Zangkong Zinna cih pan pan pah ding cihna hi. A tawp dong simkhit ciang, Kong Kikhakta cih tawpna ah AMEN cih na om dinga, tua zawh ciang Lungdampihna laikhak Rev. Dr. Gin Khan Khual pan leh Prof. C. Thang Za Tuan te kiang pan te sim kik ding, tua zawh ciang Thu Masa leh Thu Patna, Theihsak Nopna cihte sim kik ding. Tua hileh a laibu deihna ‘Sun Ann’ tuun bangin a huampi kituun litlet zo hi. Ka sim masak in a banban in ka sim a, ka sim kik ciang tua danin ka sim leh hong nuamzaw tawh kibang ahih manin hih thulu kong guang pong hi.
3. Lai Teipa Hanciamna Thupi: Zolai tawh a kigelh ngeilo kammal thak tampi om ding ahih manin English pan Zokam a siamtak hong teisak, laigual kilawm tak, kammal kizuun taka hong gualsuk dimdiam siapa hanciamna thupi kasa hi. A genkholh mah bangin i tenna gam zuia kammal kibanglo te zong a kizangtaang thei pen ding koih ahih manin a sim nuam hi. Mailam ah i pusuahna, i manawhna gamte tawh kituakin leh leitung level ngaihsutin Zokam suak pak theilo kammal pawlkhatte Kawlkam sang English a koihsuak zawk ding a hoihzaw tam cih bel hong ngaihsun sak dekdek hi.
4. A Laibu Sungah: A laibu sung buppi pen Khenpi Nih suah a, Khenpi 1na sungah USA pan Tedim a tun dong uh khualzinna tawh pan-a, nasepzia, khualzinna, tuahkhak thute leh Galpi 2na hanga Tedim pan USA a ciahkikna thu uh kigelh hi. Khenpi 2na sungah USA pan Galpi 2na zawh cianga Tedim a pai kikna uh leh a nasepte uh, Kawlgam om thei nawnlo dinga a kiciahsakna, Kumpi in kong a khakna thute kigelh hi. Sim phot leng kikhawl thei nawnlo a, Lungdampihna laikhak Sia Khual gen bangin a tawpdong simloh phamawh hi. Zomi Christian khempeuh in sim dingin a hoih khat hi a, hunbit nasemte leh upa, makaite adingin simloh a phamawh laibu hi in ka tuat hi. Khatvei simsuak phot leng nihveina simkik loh phamawh laibu hi. Kikhawl theilo, kitawp theilo, a bul pan kha leng a tawp dong kitung teitei; a tawp tung leng khatvei kivialleh kik nuam hamtang…. sau gen kei ni.
5. Khen 1na:  (zop lai ding)
Hau Za Cin
Phuitong Liim
Source: Vaphual