Thursday, May 5, 2011

Ringtu mawhphurhna

By: Upa Evan Vanlalmawia, Zohmun
Miin Lal Isua chu a rin tawh phawt chuan awm mai mai thei a ni tawh lo. Lalpa thu pek zawm a, a tih tur dik tak ti tura phut a ni tawh. Kan Rinna hi kan dam chhunga sawipui, hlawkpui ngei tur a ni a. Khawvel mi ang kan ni satliah mai tawh lo a ni. Lalpa rawng kan bawl a ngai a ni. Paula chuan, "Pathian khawngaihna chu sawtpui lova in hmuh lohna turin amah thawhpuiin ka ngen chiam a che u," ( IIKor. 6 : 1 ) a ti a. A chhan chu " Mitin an thil tih ang zela pek turin ka lawmman ka hnenah a awm," (Thup. 22 : 12 ) tih a ni. Pathianin hun lawmawm min pek chhung hian kan thawkrim tur a ni. Paula chuan, "Intihsiakna tha chu ka bei zo tawh a, ka tlansiakna kawng pawh ka hlen tawh," ( II Tim. 4 : 7 ) a ti a. Keni pawhin Lalpaa kan mawhphurnate chu hlen ngei kan tum tur a ni. Kan chak vang leh kan phur vang ni lovin, Pathianin min phut tlat, kan mawhphurhna chu, "Chanchin Tha kan hril ngei tur a ni" tih hi ( Mtt. 28 : 19 ) a ni.

1. Ringtu dinhmun
 Pathian zarah ringtu dinhmun hi a ropuiin a duhawm em em a ni. Bible-ah hetiangin a sawi a, "Tupawh Kristaa awm chuan thil siam thar a lo ni a," ( II Kor. 5 : 17 ). "Chi che thei lo laka piangthar in ni ( I Pet. 1 : 23 ). " Chung mite chu thisen hrin an ni loa, Pathian hrin an ni ( Johana 1 : 13 ). " Thlaraua piang thar an ni," ( Johana 3 : 6 ). Hetiang mite hi kan nih vangin kan thinlung leh taksa pumpuiah hian Pathian thlarau chuan lalna a chang tlat tur a ni. Miin a dinhmun leh nihna dik tak a hriat loh chuan, a tih tur ti loin a tih loh tur zawk a tih phah fo thin a ni. Tun laia Kristian ten kan tih ve hauh loh tur kan tih fo, mimal nun tichhetu leh hnam nun leh sakhaw nun tibawrhbangtu a awm. Chu chu kan tih loh tur kan tih thin fo hi a ni.

2. Ringtute tih loh tur

a). Zu zawrh:
Zu zawrh hi Pathianin a phal lo a, a khap bur mai a ni. Bible-ah chuan, "A thenawm hnena zu in tur petu chu a chung a puk e, nang, a saruak i hmuh theih nana i tur chawhpawhlh petu chu," ( Habakuka 2 : 15 ) a ti a. Chuvangin zu zawrh hi Pathian anchhedawnna, chungpikna a ni. Anchhia chu mahni mihringpuite damchhung atan leh hremhmun thlenga rapthlak taka sawisatu a ni miau a. Zu hian Kristian nun nasa takin a tichhia a, mi tam tak nunna a suat tawh. Chuvangin ringtute hmelma a ni. Ziaktu pakhat chuan, "Zu zawrh hi khawvela hna chhe ber a ni a, thlanmual a tizau a, hremhmun a titawt thung", a ti.

b). Zu ruih:
Bible chuan zu ruih hmangte chuan Pathian ram an lut lo vang ( IKor. 6 : 10 ) a ti tawp mai a ni. Chu bakah chung pik thin te, lungngai ngawih ngawih te, inhau thin te, thubuai nei thin te, hliam tuar thin te, chutiangho chu zu rui thinte hi an ni, tiin Solomona chuan minhrilh a ni ( Thuf. 20 : 1 ). Min tichapo a, tawng chaltlai min chhak chhuahtir thin ( Thuf. 23 : 31 ).

c) Zu in:
Zu ruih chu sawi loh, a ina in hrim hirm pawh hi Pathianin a duh lo a, a khap tlat a ni tih hi i hria ang u. Thufing 31 : 4-ah chuan, " Lalin uaiin a in tur a ni lo va, rorel turin khawnge rakzu a ti tur a ni hek lo" a ti a. A in a in chu sawi loh, a in thinte kawm pawh Bible chuan a phal lo a ni. "Uaiin heh mite zingah leh sa heh mite zingah tel suh. Zu heh mi leh sa heh mite chu an la rethei dawn si a", ( Thuf. 23 : 20 ). Zu in thei riau ( heh riau ) te, dawidim telh reng reng in thin te , zu um a, zu in thin zawng zawngte hmabak chu chungpik ngawih ngawihna a ni ( Isaia 5 : 22, 11; Exo. 12 : 20 ). Chutichuan, zu zawrh te, zu in te, zu ruih hmangte zawng zawng chu Pathian hmelma an lo ni reng mai a, nakinah phei chuan, Lalpa thin urna engmah pawlh loh chu an in ang a, vanrihkohte hmaah leh Beram No ( Lal Isua ) hmaah mei leh kata nghaisakin an la awm dawn a ni ( Thup. 14 : 10 ).

d). Tih loh tur thenkhat te:
Ringtute kan lo nih tawh chuan Pathian duhzawng leh duh loh zawngte hi ngaihtuahin kan nung thin tur a ni.Pathian tenzawng tlem tar chhuak ila; Bukna dik lo hman te, tehkhawng dik lo hman te, dawi thiamna lam thil te, nawhchi zawrh te, leh sawma pakhat pek duh loh tlatte pawh hi Pathian rilru tinatu leh, kan malsawm dawnna hnar tichattu a ni fo thin a ni ( Mala. 3 : 8, Deut. 25 : 13 - 16, 22 : 5, 23 : 18 ).

Chun nu Hmangaihha

By: LP Sailo
“Chun’nu Lunglawm kim ve nan, ka neih rohlu hmangaihna hlan let ve nang e! Run timawitu Ka Nu kiangah chuan a hrailengten nui hiau par tlanin hlim zai kan vawr thin! A ni, a hmangaihna chuan a fate hrui angin min phuar tlat a, a rilru leh suangtuahna chenin min tuam thin. Aw, he ti em a hmangaihna ril hian a ni maw a fate min lo hmangaih le, keizawng sakhming chullo ka chun’nu nunnemi hriatreng nan nghilh loh par hlan zel ta nge!”
A hmasain Mother’s Day tia kan hriat lar, Nute Ni lo chawrchhuah dan tlemin han thailang hmasa dawn ila; Kum 1600 vel khan England ramah chuan Mothering Sunday tiin Easther Sunday atanga Ni 40-na ah Nu te chawimawina ni atan an hmang tawh thin a.
Tin, Kristianna in Europe khawmualpui a tuam chhoh zel takah chuan a hnu deuhah Mother Church tiin an nu te chawimawina ni atan Pathianni ni khat chu an lo serh hrang tan niin alang. Tichuan, Kum 1872 vel khan USA-ah an hmelhriat chho veleh a, kum 1907 khan Pi Ana Jarvis leh a thurualpuiten theihtawp chhuahin mi pawimawh tak tak Minister te, Business mi te leh Politician hote hnenah ziakin National Holiday a hman ni turin an lo nawr chiamna chu an hlawhtling chho hle a, kum 1911 phei chuan state tinten an hmelhriat chho tawh a ni.A hnu deuhah an President Woodrow Wilson chuan 1914 kumah official-in National Holiday atan a lo puang ta bawka. Tin, hetih lai hian Europe ram thenkhat, Denmark, Finland, Italy, Turkey, Australia, leh Belgium ram te pawh hian Mother’s Day chu May thla chawlhkar hnihna Sunday-ah an lo hmang ve thin tho bawk. Chumi zulzuiin USA pawh hian May thla chawlhkar hnihna Pathianni chu an lo hmang ve ta a ni.
He ni pawimawhna hi sawi teh chiam ngailova hrethiam mai turah in ngai ila; Hringmi kan chan chhunga kan nun tidanglam theitu leh tikhawlo theitu chu kan nu te hi an ni a. An rilru puthmang a zirin an fanaute kan felin kan sual thei a ni.Khawvel missionary ropui leh communist kulhbang su tlanga Lal Isua chanchintha hriltu pa huaisen leh dik Krista Tawrhna(Tortured for Christ)tih lehkhabu ropui ziaktu Rev.Richard Wurmbarnd te chuan “Ka nu ang hi khawvela nu zawng zawng te hi ni teh reng se, khawvel hian Tanin(Prison) a mamawh lo tawp ang” a lo ti hial mai a ni.Tin, Khawvel doctor hmingthang leh lar tak Siamese naute phir lu inzawm tlatte pawh dam biai a zei damtu miin Gifted Hand tia an koh hial Dr.Benjamin Carson, MD(Pediatric Neurosurgeon) chuan ‘ka nu hi tuna ka dinhmun min hruaithlengtu a ni a, a mi enkawlna avanga vawinni hi thleng thei chauh ka ni’ a ti. A nu tawngtai sakna leh enkawlnaah lawmthu a sawi bang thei lo.
Heng kan tarlan thenkhatte atang pawh hian pa tello va Nu te thil tih ropui theih zia an tarlang a ni. Keini Zofate zingah pawh Nute pawimawh zia sawi thei kan tam ang a, Nu hmangaihna ropui zia leh ril zia uar taka sawi tur nei kan tam awm e. Hmanlai deuh phei chuan paberin tapchhak kilah hnang hlai pahin nu ber bai chhuan a vil saka, nu berin puan a tah san hlauh hlauh thung a, chutihlaiin a bai chhuan a lo phul liam meuh chuan, pa berin, “ekhai! Mama nu i bai chhuan a so liam e, Fate u lawm rawh khai!” a ti thin. Bai so liam lo chu bai fuh lo tihna a ni a, nu ber bai a so liam barh barh erawh chuan chhungkaw lawm a kim thin. Pa berin chu chu hriain tapchhak atangin a thai duhlai chu a ko thuai thin reng a ni.
Chhungkaw tihlimtu leh nun ti famkimtu chu Nute hi an ni a. An tello chuan hringnun hi a nguai ngiai a, a khawhar thlak ngawih ngawih thin. Chhungkaw hlimna thuruk kawltute an ni a, nu berin inchhungkhur a awp lum thiamdan a zirin chhungkaw nuam leh chhungkaw hreawm a siam thin. Chhungkaw nu ber awplum lohna inchhungkhur chu a rethei a, dam lai thlanthim ang maiin a thim mup mai thin a ni. Kan naupan lai deuh hian Kan thianpa kawmngaih tak pakhat chu a nu’n hunlo takah a boral san avangin nu nei lo a lo ni ta reng mai a. Vawikhat chu Mother’s Day a lo thlenga, Biakin-ah Nu-te chawimawina hun hmangin mifaten an nu te chu pangpar mawi tak tak an hlan a, lawmthu an hrilh laiin, a ni chuan nu nei ve tawh lo a ni tih a in hrechhuak thut mai a, Mi faten “ka nu i mi enkawlna avangin ka lawm e” an tih sap sap laiin a ni erawh chuan hrilh tur nu a nei ve ta lo. A rilru suangtuahna vakvel chuan a nu ngaih a tizual a, a biangah mittui lo luang chhuak chuan a ka a hup zo ta lo, a trap ta zawih zawih mai a, a nu hmangaihna chhang let hman lova kha leh chen a lo awm kha a in thiam thei lo va, na a ti a, hreawm a ti a ni. Aw, ka nu khan min la dam pui ni se ka hmangaihna hian a va tuam let dawn chiang em tiin a thinlung atanga rawn hnam chhuak zawih zawih a mittui chu a hul hlei thei lova, Mother’s Day a lo thlen apiangin a thinlungah a nu hmel a lang thar leh thin.A nunna pe a, an hmangaihna chhiarsen rual loh thuk leh ril Lal Isua hmangaihna hnaih bertu chu Nuin a fate a hmangaihna hi a ni. A ni, Nu chuan a fate a hmangaih a, a rilruah an awm reng thin. A thinlung zawng zawng a pe a, ram hla taka an awm pawhin a tawngtai sak a, a hrereng thin. A suangtuahna vakvel chuan a fate a awmpui a, tawhsual leh hreawm tinreng an tawh hlauvin thindama awm har a ti a, a hmangaihnain nitin a awmpui thin. Pa ber lung tih awi loh hlauvin hreawm tinreng a tuar huam a, a tuar chhuak thin. A ni, Nu te hmangaihna hi a thuk a a sang a, a ril bawk a ni. Nausen kan nih a ta hnuntui nen a fate min chawm liana, hnute tui a lo neih tam nan, a tui tih lem loh hriselna tam tak a hmawm luih hram hram a ngai thin.
Chaw kan ei theih hma a ta chaw min fah thin a, kan tlei loh hlauvin min awi nileng thin. Kan lo seiliana kan hrisel loh hlauvin kawng engkimah a tha ber min zirtir a duh a, zirna run kan belh chinah phei chuan a rilru zawng zawng mai chu a fate enkawl nan a hmanga, hreawm tinreng karah a hmangaih hrin fate tan a theih tawp a chhuah thin. An sual pawha ngaidam a, thu tha leh zirtirna dik kawhhmuha ngilneihna tinrenga enkawl thintu an ni a, Sual rawng kan bawlin a muhil ngai lo va, a rilruah a fate a ngaihtuah reng thin. A ni, Nu te hmangaihna chuan a fate a tuam tlat a, a endawng ngai lo. He ti khawpa hmangaihna nena min enkawl thintu kan nu te hi kan chawimawi ngai em? Kan tana an thinlung petute hi kan hmangaih let meuh em? hmangaihna chuan hmangaihna vek a phut let tlat a sin.
Kan hmangaih ten min hmangaih let si loh chuan kan rilru a na a, kan nun a hlim thei lo thin. Nu-te chawimawia hmangaih let nachang hre lo khawpa kan bo a nih chuan inenfiah kan mamawh tihna a ni. Hmangaihna nena min chawmliana min enkawltu kan nu te hian hmangaih let an va phu em! khawvel ram tam zawkten NU te tana NI an siam hi a ropui a, keini pawhin thinlung leh tih tak zetin kan nu te kan hmangaih let ve zia kan tilang ve dawn lom ni? ka nu ka hmangaih che a sin, I mi enkawlna avangin ka lawm e! kan ti ve ngai em? Zofate hian zir tur kan la nei tam awm e. Kan nu te hi chawimawi a, duat taka enkawltu ni ve turin kan thinlungte i sawiharh thar leh ang u.
Hla thu chuan; Ka chunnu kiangah ka lunglawm a kim, Ka rilru hahin min chhawka, ka tana a rilru min pekna te, min tawngtai sakna te kha a va hlu em. A hmangaihna chuan a hraite min tuam lum tlat a, suahsual rawng kan bawlsanin hlim ni reng a nei ngai lo. Heti ema hmangaihna nena min chawiliantu ka chunnu tan, enge tihsak ve theih ka neih aw! thil ropui tak tihsak thei lo mah ila, ka tih theih awmchhun a hmangaihna chhanlet chu ka bat a ni zawk e. tiin.

Nute Ni Lo Pian Chhuah Dan leh Nu Hmangaihna

By: RL Hmangaiha
Bible chhiar tur: Isaia 49:15, IKor. 13:4-7.
“A pasal pawhin a fak a, hmeichhe tam tak khawsak tha an awm a.
Mahse, nang chuan i khum vek a ni.” – Lal Solomona (Thuf. 31:28b)
1. Nute ni lo pian dan:
Kum 96 kal ta, kum 1914 May ni 8 khan khawvela ram ropui ber Amerika chuan kum tin May thla chawlhkar hnihna Sandei zel hi “Nute Ni” atana hmang turin an puang a. Nute Ni a lo pian chhuahna bul tak chu Julia Ward Howe-i an tih, mitdelte zirtirtu ropui tak chuan kum 53 a nih kum, kum 1872 khan a chenna Boston khawpuiah Nute Ni hmang turin mi a lo huaihawt tan a; chuta tang chuan miten nute pawimawhna chu an lo hlut thiam chho ta zel a. Tichuan, kum 35 a lo liam leh hnuah Anna Jarvis-i an tih chuan kum 1907 khan Amerika ram pumpuia hmang turin a bei veleh a; vanduaithlak tak maiin Nute Ni hlim taka chhungkaw tinten an hman dan hmu hman ta lovin a boral ta a ni!
Mahse, a fanu chuan theihtawp chhuahin a thawk chhunzawm leh a; Nute Ni hmang tura bul tan a nih atanga kum 42 meuh hun a inher liam hnuah khawvel chuan Nute Ni an lo hmang tan ta a ni. Keini Kawlram (Myanmar)-ah chuan kum 13 emaw chauh kan la hmang a! Nute Ni hman hi Kristian ram atanga lo piang mah ni se, khawvela ram sawmnga chuangin an hmang a. Sakhua leh hnam thila inhal tak Muslim leh Budis sakhaw betute meuh pawhin ihe lovin Nute Ni hi an hmang a ni. Tichuan, khawvela Ni pawimawh (Important Days) tarlan tawhnaah chuan Nute Ni an telh ve zel thin a ni.
Nute Ni, ni hauh bik an neihtir loh chhan hi mak tak a tling. Kan Lalpa Isua pawh a pian ni tak tuman kan hre lo ang hi a ni a; nu hmangaihna leh Lal Isua pian ni hi mihring hunbi chhiara teh dik theih a ni lo va, a rilin a thuk em em a ni. Kum tin May chawlhkar hnihna Pathianni kher kher hi hmang turin Amerika Presiden 28-na, Indopui I-naa inremna thuthlung 14 duang chhuaktu, Presiden thawk tawh zinga Ph.D. thlenga lehkha zir sang ber ni hiala an sawi Woodrow Wilson-a’n a nemnghet ta a ni.
2. Nu hmangaihna:
“Chu mi kha mi chuan chu tin kha tin a sawi” tih hian nu hmangaihna a hrilhfiah zo chuang lo va, amah mai hian nu hmangaihna bel chiangtuten a takin an nunpui mai zawk a ni. Mihring tawngkam thiamnain nu hmangaihna hi a sawifiah zo dawn lo va, mihring mita kan hmuh theih atang tein nu hmangaihna hi teh chhuah theih a ni lo va, nu chetvel dan atang pawhin an hmangaihna hi chhui chhuah theih a ni hek lo. Nu hmangaihna chu tu chawimawi mah phut si lovin, chawimawi phu ber a ni a, chawimawi dawna duh si lo, chawimawi loha vui si lo hi nu hmangaihna dik tak chu a lo ni. Nu hmangaihna hi ramri nei lo; mahse, ramri tihsawn rual lohva nghet a ni lawi si. “Nu hmangaihna dan” tia dan siam chi a ni lo va; mahse, hmangaihna dan la run ber an ni thung si. Nu hmangaihna chuan a phut lo va, a phutna dan erawh chu hriat thiam harsa khawpin a lan chhuahtir thung a. A aw-ka vin avangin a hmangaihna a da ta a ni lo va, a hmangaihna chu tawngkam chhuakah vin angin a lantir mai zawk a ni.
A faten suahsual an bawl chang te, a mit an tlun loh hunin a hauva, a zilh a, a tul danin a vua a, a beng a, a ngaihsak tha duh lo va, a haider a, a be duh lo va, ‘min tuithlar ta em ni?’ tih theih khawpin a inthiar fihlim daih thin! Heng a lan dan zawng zawng hi a hmangaih avanga hrehawm ti tak chunga a tawrhna vek a ni a; hmangaih
lo ang hiala a inlantir lai tak zawk hi a hmangaihna lantirtu, a chhiar thiam leh hmu thiamte tan chuan Nu Hmangaihna hmuh fiah a awlsam lai ber a ni tlat thung a ni.
Naupangten pangchang taka ‘Nanu’ an tih te, tawng fiah thiam lo chunga, ‘A-nu’ an tih te, puitlingte meuh pawhin, ‘Nu’ kan ti phung maite hi nu hmangaihna hla ril kan chham chhuak a lo ni reng a. Pa ber leng haw pawhin, “Khaw nge, i nu?” an tih te, na kan tawrh changa ‘Awi! ka nu’ kan ti vawng vawng thinte hlei hlei hian, hlimnaah pawh ‘NU’ hming lam rik hi a inhmeh a, harsatnaah pawh ‘NU’ hmangaihna hi a tuam damna damdawi tha ber leh chak ber a lo a nihzia a tifiah em em a ni. Pathian hmangaihna hi nu hmangaihna hre thiamte tan a fiah bik a; chu tiang bawkin Pathianin min hmangaihzia kan hriat duh chuan ‘Nu hmangaihna’ atang vek hian kan hre thei a ni.
Nu hmangaihna chuan amah leh amah tih tur a insiam chawp a. Mizo nu (hmeichhia) chu zing takah a tho va, mei a nun a, zing tui chuhin paikawngin tuium phurin a liam a. In a thlen rualin naupang zing thovin an rawn bawr buai a, pa ber mu peih tawh lovin puan vengin thingpui sen in pahin mei a dawrh khum. Chaw liam leh mei rem hlekah
pawh nu buhdeng a pun zel si. Chaw chhin upin a suan, bai bel a chhuang. Buhthlei pahin bai a vil hmin. Tukthuan an ei. A fa te zualte mut a lo chhuak. A fa leikang deuhten an lo pui ve. Chaw ei kham leh nau hnute pek a rual. Chaw fun leh tuthlawh leh tualkawr phurin an pa nen lo lamah an inzui liam; an fa leikang deuh hovin an fate ni tin sikul lamah an liam ve thung. Tlaiah nu fehin thingtuah leh hmehrua a rawn hawn. Insil hman lova nau hnute pek a tul. A then riltam an lo tap, a then an lo inbak kaih. Hah pawh sawi hlei thei lova thubuai rem a ngai. Khawpuiri hlauvin a then an lo tap. Ruah mal a lo tla, thing seng a ngai. Vawkin chaw a lo ngen. Ar lawih a lo hun tawh bawk. Zanriah ei khamah tui luma insil pahin thawmhnaw bal a su, naupang mutchhuak an lo tap, nau an mut vel chauhva vawk chaw chhum vil a ngai. Muthlu lawp lawp pahin la an hlum thin a ni.
Amah Rev. Dr. Rohmingliana’n, “Aw a va mak em nu hmangaihna, Aw, a va sang em nu hmangaihna, aw a va thlum em nu hmangaihna, aw a va nuam em nu hmangaihna dawngtu nih hi. Aw ka va ngai em ka nu hmangaihna kha, aw a va chhuanawm em nute hmangaihna hi,” a lo tih angin, kan naupan laiin nu hmangaihna ngaihtuah lem lovin kan lo awm ve mai mai a, kan lo puitling a, kan lo upa telh telha nu hmangaihna hi chu a fiah telh telh a, chutih hunah chuan mual min lo liamsan hman leh tawh si thin a nih hi!
“A tihzia dawnin mi tinem,
Ka nu, ka nu duh tak chu!
Tihsak ve thung ka va duh em!
Ka nu, ka nu duh tak chu!
Chet danin ka tilawm zel dawn,
Ama thawh phal lovin ka fawm,
Ka nu hi zah ber tur alawm !
Ka nu, ka nu duh tak chu!

“Ka nu hi tunhma lam khan lo hrechiang ni ila chuan hmanah khan Lalpa ka lo fak tawh tur. Khawnge, NU hi min han pe teh u, anmahni hmangin khawvel hi ka han ti danglam teh ang,” (St. Augustine-a). “Nuin a fa a rila rah chu a khawngaih lohna turin a nau hnute hne lai chu a theihnghilh thei em ni?” Chutiang bawkin, Kan Lalpa Isua’n min hmangaihna hi tuman an dal thei lo va, engmahin min then bawk lo vang. Chutiang chuan, Juda ho phei chuan, “Pathian hian khawi kipa awm a duh avangin, ‘NU’ hi a siam a ni,” an lo ti a ni. Nute Ni hmangtu zawng zawngte Lalpan malsawm rawh se.#

Source : Zoin

Osama Bin Laden thah a ni

By Ela Khiangte, Australia
Mihring thisen chhuah pawisa lo, pawl firfiak ni a hriat hlawh, al Qaeda pawl din chhuaktu leh hruaitu lu ber Osma Binladen chu May 2,2011 khan US sipai ten an thah thu Media hrang hrangah a lang uar uar a. Binladen-a thih thu hi U.S. President Obama meuhin nemnghetin officialin a tlangzarh a, he thihna hi “America mipui ten al Qaeda mi firfiakte chunga hnehna ropui tak kan channa ni a ni e” tiin a sawi.
U.S. official in a puan dan chuan Binladen-a hi a  tawm rukna  Pakistan khawpui, Islambad atanga hmar lam mel 31 a khaw awm Abbottabat khuaa a chenna in, chhawng thuma sangah thah a ni. 

 Helicopter pali nen meuh U.S. sipai te chu Binladen-a compound-ah hian an thlawk lut a,  Binladen-a chu rawn in surrender turin an ngen hmasa a. A in-surrender duh tak loh avangin indo chu an tan ta nghal a, minute 40 dawn lai an inkah hnuah Binladen-a chu a mit veilam (a lu)ah  an kap a; a fapa, a nupui leh a mi rin ber ber pahnih pawh an kap hlum bawk. U.S. sipai tumahin hliam an tuar lo va, helicopter pakhat erawh an chan thhung.

U.S. sipai te lukhum-ah chuan camera an dah a, an indo lai video chu White House atangin Obama leh a khawnbawl te chuan Live-in an lo thir a. Binladen-a an kah fuh meuh chuan Obama chuan, "kan hneh ta" tiin a au chhuak nghe nghe ni awm e.

Binladen-a ruang chu helicoper-in an phur chhuak nghal a, Arab tuifinriatah an paih/phum a. Hetia tuifinriata an phum na chhan hi, eng ram mahin Binladen-a ruang hi lak an duh loh bakah nakin hun lo kal leh zel turah Binladin-a hnung zuitu ten an phumna hmun hi hmun thianghlimah ngaia tawngtai tura an pan thin, an punkhawm thin an hlauh vang niin an sawi a. A ruang hi an silfai a, puan var nen uluk takin an tuam a,Islam dan zuiin a thih atanga darkar 24 chhungah an phum/an paih bo ta niin U.S. official chuan an sawi.

Binladen-a thih thu hi President Obama chuan official-in mipui hmaa a tlang zarh hma atang tawh khan White House kawt zawlah Binladen-a thihna lawm turin mipui an tling khawm hmur  a, USA,USA,USA tiin an au thup thup a.
“Vawiin hian U.S sipai mi huaisen filawr tlemte chuan ka tirhna leh thupek angin Binladen-a tawm buk Abbottabat chu an bei a, civil tumah hliam lo tein an tum chu an puitlin a ni”, tiin President Obama chuan ama’ hriatpuia tuntum thil hi hmalak a nih thu a sawi. U.S. sipai te hi tumah hliam tuar an awm lo.
Osma Binladen-a kaihhruai, al Qaeda mi firfiak ten September 11, 2001 ah America insang thlawhna nen an beih tum khan mi 3,000 laiin nunna an chan phah a, kum 10 dawn lai a ral meuh chuan Binladen-a pawn a tuhrah a seng ta a ni ber e.
President Obama chuan, “Islam sakhua hi kan haw lo va, Muslim te pawh kan do hek lo; mahse thisen chhuah pawisa lo al Qaeda pawl hi kan do a ni” tih thu uar taka a sawi ang bawkin, The Council on American-Islamic Relations (CAIR) tia an koh America rama Muslim civil right humhimtu pawl pawhin Osma Binladen-a thihna hi pawi an tih loh thu an tarlang a.
Binladen-a thihna hi American tanah hnehna ropui tak a nih rualin hmalam huna buaina tisosangtu a nih ring pawh an kat nuk bawk.

NE Shuttles Lengpui Airport ah tuahsia


Zani Zingsang lam nai 10:42 in Lengpui Aiport a Vanleng, North East Shuttles (Cessna Caravan 2025) Vanleng a tu/khawl ding tangkhial hi, Runway pan Metres 28 a gamla lui guam sungah kia a, mi 3 liam in, Zato-ah kipuak hi.

"North East Shuttles (Cessna Caravan 2025) pen Imphal (Manipur) pan Lengpui (Aizawl, Mizoram) zuan a ong leeng hi a, Khua hun hoih khawllo a hih manin Airport 2 vei kimvial a,khua muh theih (visibility) KM 3.6 ding a hi lai in, KM 2 bek hi a, Vanleng hawlpa (Pilot) in visual flight rules (VFR) bang hi lo in, khawl/tu tei tei a hih man in tuah sia hi", cih Wg.Cmdr. Lalzawma, Principal Consultant, Aviation Wing in gen hi, Hih tuahsiatna pen Delhi pan in Director General Civil Aviation (DGCA) in en phot ding a hih manin Vanleng ki la khia nai lo hi.

Vanleng a khawl/tuk dinglai in a nung lam pan Huih khauh tak in nung a hih manin Runway tawp lamah Lei sik thei pan a, tua man in runway ah khawl zo lo hi, hih Vanleng tuahsia-in Instrument Landing System (ILS) a kibawl khin pian pian ta phu kha in, a khuam 4 te ki sia hi.

Hih tuahsiatna a liam Pilot Saurajit Yadav (22) pen Lengpui Zato ah ki koih a, Zomawii (60) w/o. PL Thanga leh HC Thangvungi (35), Ramhlun Venglai te a kawng uh na sa pian a hih manin Aizawl Civil Hospital-ah refer uh hi.

Lengpui Airport a kempa, Civil Aviation Asst. Director, Saidenga in, Lengpui Air­port runway  pen Vanleng khempeuh khawl/tuk theih na hi cih gen a, NE Shuttles (Cessna) pen June 2008 pan Mizoram ah Service ki pan hi, Nisim in Guwahati leh Imphal ah pai/leng den hi, ci hi.

Hih Vanleng kiatna mun ah  Chief Minister in a sawl, Transport Minister PC Zoram Sangliana, K Liantlinga MLA, Planning Board Member Secretary PL Thanga, IGP L Hrangnawna, Aizawl SP Lalbiakthanga Khiangte, Addl SP (Security) Lalremmuana te pai pah uh a, PC Zoram Sangliana in, Vanleng tuahsia pawi a sak thu leh Mihing si leh liam nalua a om loh man in kamphat huai hi, ci hi,

NE Shuttle Tuahsia-a tuangte:
1    Saurajit Yadav (22), pilot
2    CH Haleni (25), Imphal
3    HB Hari (62), Imphal
4    A Rabindra Singh (29), SIB
5    NC Thangvungi (35), Ramhlun Venglai
6    Camillie Lalnunfeli (9), Ramhlun Venglai
7    Kimboi (20), Imphal
8    David Lalhmangaiha (32), Chaltlang
9    Zomawii (60), Chaltlang
10    S Haokip

George Bush in Ground Zero ah zuiloding

ZomiDaily :: Ground Zero akicihna mun ahi New York City aom World Trade Center omngeina munah President Barack Obama ahawhdingpen zingciang (May 05, 2011) hita hi. Ihtheihsa georgewbushmahbangin Al-Qaida te'n World Trade Center asuksiat uh September 11, 2001 pen George W. Bush ii President sepsung ahihi. Tuamah cihna in President Barack Obama inzong Ground Zero ah ahawhdingin azot hi a, ahih hangin George Bush in zuiloding ci'n nial hi. Tuabangin President Obama in azottheih pen George Bush lungdam mahmah a, ahih zongin ama ii President Term hunsung hinawnlo ahih manin zuihsawm lohi ci'n ama Spokesman David Sherzer in genkhia hi.
US galkap te'n Osma Bin Laden athahlup uhpen leitungah thuthang mahmahkhat hi a, Media khempeuh ahzong kihel hamtang hi. Osama Bin Laden athahlup laitak un thau, hiam bangmah tawilo (unarmed) ahih manin, hihbangin gamtatpen kilawmlo (uncivilised) hi ci'n Malaysia ah Prime Minister asemngei Tun Dr Mahathir Mohamad in genkhia hi. US galkapte amawhsak aom kawikawi hangin leitungah migilopen in akiciamteh khat abengkhiazo ahih manin pahtak huai veve hi.
Pakistan ahzong Osama Bin Laden omna muntengpen mipi leh Media te aluttheihloh nadingin khakcip uh a, tuakiimteng thautawi galkap 300 in sunlezan ciing hi ci'n Pakistan Police Official khatin genkhia hi. Tuciangciang Osama Bin Laden ii nungzuite'n bangmah ngawngtatna aneihnailoh hangin, kidop kankan omlo ahih manin ihciah ihkuanna ah kidawmin pilvang ciatni.

Nupite Ading Norway Gam Hoihpen

Hih a sim kawm in Pu Dal Mung bang Norway pan'hilua, hilua' ciin a nau tawi lam zong phawklo in a khut na liklik venteh... he he he.. ciamnuihna hisam e].hauzacin

Nupite ten nadingin leitungah Norway gam a hoihpen hi a, Afghanistan gam a hoihlo pen ahi hi. Nausuah mana sihna a tawmpenna gam, naungek suaktuung-a si a tawmpenna gam, nupite khansaupenna gam, nupite sangkah theihna gam hoihpen, nausuak thak peuhmah kum khat sung naukep theihna hun (maternity leave) a kipiakna gam ahi hi.

Nute Ni (Mother's Day) hong tunma deuh, kum sim in, SAVE THE CHILDREN kipawlna te in Nute Hamphatna Thu a pulak khiat zel uh a ngeina ahi hi. Hih America gama NGO kipawlna te in Nu leh Naungek hamphatna khempeuh leitung gam khempeuh pan kaikhawm in Nute Ni hong tunma deuh simin a muhna uh a suaksak zel uh ahi hi. Tukum Nute Ni pen May 8 ding hi a, Nute Hamphatna Thu pen zanni May 3, 2011 in hong suaksakta uh hi.

Norway zom ah Australia leh Iceland gam hoihpen hi a, nute hamphatna ding a khual gam khangto khinsa lak ah kihel uh hi. A etna vuah leitung gam khempeuh dawl 3 phasak uh a, Gam Khangtosa, Gam Khangto Laitak, Gam Khangto Laiding cihte hi.

Gam Khangtosa lak ah Japan a 28na, USA a 31na hi. USA a niamna hang pen nupi nausuak, a nausuak sihpih tam pian ahih man hi. Nupi 2000 lak ah 1-ta bangin sihpih in kituat hi. Tua pen Italy, Ireland cihte sangin a zah sagih in tamzaw hi.

Gam Khangto Laitak lak ah India kihel a, Gam Khangto Laiding lak ah Kawlgam kikoih hi. Singapore bel Gam Khangtosa lak ah om napi a data piak uh kimlo ahih manin kihelsak lo uh hi. 

A dawlnih lak ah S. Korea (5na), China (18na), Malaysia (36na), India (75na) te kihel hi. A dawl nuainung pen Gam Khangto Laiding lak ah  Nepal (11na), Cambodia (12na), Kawlgam (14na) te kihel hi.

Nute ading gam hoih leh hoihlo tehna pen - cidamna, ann hoih, laisimna, nek leh dawn zawnna, gamsung kumpi vaihawmna ah kiheltheihna cihte hi.

A hoihlopen Afghanistan gam ah numeite dam kum (life expectancy) kum 45 in kituat a, leitungah numeite a khantolopen gam, numei sawt a nuntaklohna pen gam hipah hi. Nausuak nupi sawm-ah-khat in sihpih hi ciin kigen thei tazen hi. Naungek sawm-ah-nih pen kum 5 pha manlo in si hi. Nausuak 100 lak ah 14 bek naudom te in dom kha hi.

Gam hoih pen Norway ah leuleu bel numeite kum 83 nungta dingin kituat a, naungek 175 lak pan khat bek kum 5 pha manlo in si hi. Nausuak khempeuh naudomte in kem, ompih teitei hi. Nupi nausuak dingte a kisap khempeuh pelemlo-a a pia zo gam tawmcik lak pan Norway a hoihpen ahi hi. Naungek leh a nu a nuntak sung tawntung uh natna satna tawh kipelh a, nek leh dawn kicinga; lungsim, kha leh pumpi picinga a khanliat theihna dingun - don in, huh in, pantah uh hi.

Save the Children te genna ah leitung gam khempeuh in amau gam ciat ah Nu leh Nau ading nuntakna hoihzaw a piak theih ciat uh lamen a, a kisap khempeuh uh ahih theih zahzah vaihawmsak ding leh ngaihsutpih, hanciampih dingin deihsakna khak uh hi.

'Nu' cidam leh naungek cidam a, gam leh minam zong cidam pah ahih manin leitung cidamna zong ahi hi. Tua ahih manin Nute Ni i zat ciangin Nute cidamna ding ngaihsutna lungsim nei kawm in amaute it in zahtakna tawh i huhtheih zah in hanciampih, mapangkhawm ding hi hang. Nu, Naungek leh leitung cidamna dinga piang pasal manphate ihi hi.

Nute Ni thupha! Happy Mother's Day!!



BEHLAPNA: Theih Dinga Hoih

Gam Hoihpen 10te:
1. Norway
2. Australia
3. Iceland
4. Sweden
5. Denmark
6. New Zealand
7. Finland
8. Belgium
9. Netherlands
10. France

Gam Hoihlopen 10te:
1. Afghanistan
2. Niger
3. Guinea-Bissau
4. Yemen
5. Chad
6. Democratic Republic of Congo
7. Eritrea
8. Mali
9. Sudan
10. Central African Republic


Hau Za Cin
Phuitong Liim

Gamvangla pan Vontawi' Awnem ~ Thawnpu

Gamvangla pan Vontawi' Awnem
Mubang kong ngaih Tuun le Zua awmothersday
Zo len tangbang na dam nam aw
Von' tongdam no na sang ve aw.

Mataw nu aw lungzuang ei maw
Lenna vangla, la si e maw
Saulim gambang dai si'n cia maw.

Sian siam vondeih na tawi buang a
Phui guabang dawn, dawnsuang ding a
Sawlbang hei aw lai ah na sa'ng.

Heh vei lo aw tuunzua aw e
Na vondeih in hanlung ciam e
Sian in lumbang sung ding hi e.

Honuam siam leng singlung tai ding
Hinkum nuam in khankum sawt ding
Dawnbang tuah ding haibang ngak la'ng.

By: tpthawnpu

May 02, 2011
Happy Mother’s Day!
[Tu le ta nei buanga teknung guainung ah nu le pa bek inn ah om ding lainatna tawh inn pan gamlapi a om tano in nu le pa a phawkna, itna ngaihna Lapau hi.]

Photo Editing bawlnading GIMP

ZomiDaily :: GIMP pen asau in "GNU Image Manipulation Program" hi a, Free Software acih amawkin akizangthei Raster Graphics Editor 110504gimpkhat ahihi. Hih GIMP azatnading ngimnapi masapen ahihleh Image Retouching leh Editing Tool ding ahihi. Tuabanah Resizing, Cropping, Photomontages, Format Converting cihbanginzong kizangthei kawikawi hi.  Operating System minthang ahi Microsoft Windows, Apple Mac OS X, GNU/Linux cihte khatpeuhpeuh ah kizangthei kawikawi hi.
Adobe Photoshop khawng sumtampipi bei-in ih leisangin hih amawkna akingah GIMP tawh Photo Editing kisinphotleng bangacidiam? Mailam ah ihsiamna leh akisapna tawh kizui-in lei akullehlah Adobe Photoshop zong aminthang mahmahkhat ahihteh leizongleng aleihuai veve hi. Adeih asinnuamte'n sumpiak kullo in hih http://www.gimp.org/downloads pan ki download thei hi. Akipatcil in GIMP cihpen "General Image Manipulation Program" hizaw a, January 1996 pekpan in Initial Release akibawlkhia ahihi. 1997 kumciang GNU Project tawh ongkizop teh amin masa "G" pen asau in "GNU" tawh kilaihto a, GIMP cihciangin "GNU Image Manipulation Program" cihna onghito hi. Developers tampi-in apuahtohden uh ahih manin, mailam hunsaupi ah kizomto suaksuak lelding ahih manin azat huai mahmah Free Software khat hidingin ih lam en hi. Zomi Daily
Features and Capabilities
Painting
Full suite of painting tools including Brush, Pencil, Airbrush, Clone, etc.
Sub-pixel sampling for all paint tools for high quality anti-aliasing
Extremely powerful gradient editor and blend tool
Supports custom brushes and patterns
System
Tile based memory management so image size is limited only by available disk space
Virtually unlimited number of images open at one time
Advanced Manipulation
Full alpha channel support
Layers and channels
Multiple Undo/Redo (limited only by diskspace)
Editable text layers
Transformation tools including rotate, scale, shear and flip
Selection tools including rectangle, rounded rectangle, ellipse, free, fuzzy
Foreground extraction tool
Advanced path tool doing bezier and polygonal selections.
Transformable paths, transformable selections.
Quickmask to paint a selection.
Extensible
A Procedural Database for calling internal GIMP functions from external programs as in Script-fu
Advanced scripting capabilities (Scheme, Python, Perl)
Plug-ins which allow for the easy addition of new file formats and new effect filters
Over 100 plug-ins already available
Animation
Load and save animations in a convenient frame-as-layer format
MNG support
Frame Navigator (in GAP, the GIMP Animation Package)
Onion Skin (in GAP, the GIMP Animation Package)
Bluebox (in GAP, the GIMP Animation Package)
File Handling
File formats supported include bmp, gif, jpeg, mng, pcx, pdf, png, ps, psd, svg, tiff, tga, xpm, and many others
Load, display, convert, save to many file formats
SVG path import/export
Much, much more!

Gmail ah Email Contact 25,000 ciang kikem theita

ZomiDaily :: Ei Zomi tampi-inzong ihzatzat ahi Gmail pen asungah ihkizoppih Email Contact 10,000 ciang aki kemthei ahihi. Hih 10,000 zong atamzaw adingin kicing110505contacts mahmahkhin himah taleh kicing asazonailo pawlkhatte'n Google te kiangah ongkhansak un ci'n Request bawl uhhi. Tua ngetna tawh kizui-in Contact neihkhempeuh munkhat ah koihtheihding cih deihsakna tawh Google te'n Gmail Contact pen 10,000 panin 25,000 ah khantota uhhi. Hihpen Google Apps azang ahi Email Service te ahzong akibangin 25,000 Contact mah zangtheiding cihi.
Tuaban ah nidangin Contact khatciang 32KB ciangbek apiakuh hi a, tu'n ahihleh Contact khatciang 128KB ah khanto uhhi. Tua hi-in Contact khatsungah ciaptehnop tuamtuam ahi email, address, phone number, fax number, etc... cihbang atuamtuamte tampi kiciamteh theitading hi.

Hakha khua ah Mi 58 Sungpai natna ngah

Hakha khua ah Mi 58 Sungpai natna ngah

Chin State, Hakha khua-ah sungpai mi 58 val zato lum cih thu kiza hi.

"Zan hal nitak dong mi 58 pha in, pasal 27 numei 31 hi", ci-in Hakha zato nasem Sayamah khat in Mizzima News tung gen hi.

"Khuasunga dawn tui tebel siangtho hi, zato tuak zong mi 5 bang omta hi", ci-in sayamah nu mah in gen hi.

Hih damlo Zato kahte pen Hakha Khuasung veng tuamtuam pan hi. Kawlpi ah zong tulaitakin hih bang Sungpai natna tam mah mah hi, ci uh hi.

Tua banah Yangon Dago khua thak South lam, North leh East lam ah zong nung kha sung a ki pan in mi 135 bang sungpai natna ngah ahihman in, veng sung tengah Emergency zato neu ki hong hi, ci-in Yangon News te pan kiza hi. Tua natna tawh kisai in Yangon Dago khua thak South lam veng No.19 a om naupang khat zong sungpai tawh sikhin ta hi.

"Guah zukna hang leh khua lum luatna hangin Sungpai natna, Dengue Hemorrhagic Fever natna,  Malaria natna, Catarrh natna leh Awm sung natna cih dan natna teng hong piang thei ding hi", ci-in Health Ministry in pulak hi.

Tu in zong Yangon khua sungah Guah tam mahmah cih thu kiza hi.